Op dit moment is RTV Utrecht de enige Lokale omroep van onze gemeente. RTV Utrecht kent u vast van de gelijknamige tv-zender, maar wellicht ook van UStad, Radio M, Bingo FM, de Concertzender of FunX. Op 8 april 2018 verloopt de licentie voor de lokale omroep Ustad, RadioM en Bingo FM. Normaal gesproken zou dat geen onderwerp van discussie zijn en zou de licentie van RTV Utrecht gewoon verlengd worden. Maar nu is er een kaper op de kust. Sinds een aantal jaren kennen wij in Utrecht DUIC (De Utrechtse Internet Courant). Zij zijn de motiverende kracht achter LOUS (Lokale Omroep Utrecht Stichting). Deze LOUS gaat nu proberen om de licentie voor lokale omroep in de wacht te slepen. Piratenpartij Utrecht is voor deze broodnodige wisseling van de wacht.
Waarom? In het kort: RTV Utrecht besteedt te weinig aandacht aan zaken in de gemeente Utrecht en is een ondoorzichtig bedrijf waar 1 persoon alleenheerser is. LOUS belooft (met 3 bestuurders) weer lokale tv en radio te maken. Piratenpartij Utrecht gelooft dat ze dat waar kunnen maken.
Dan de lange uitleg:
RTV Utrecht ontvangt dik 680.000 euro subsidie (1) om de gemeente Utrecht van lokale tv te voorzien. Omdat RTV Utrecht een regionale zender is en de subsidie alleen naar een lokale stichting mag, is er een lokale stichting OUS (Omroep Utrecht Stichting) opgericht. OUS heeft geen personeel, geen camera’s, geen studio’s en zelfs maar 1 bestuurder, Paul van der Lugt.
Voordat we in in de verstrengeling van OUS en RTV Utrecht duiken, eerst een stukje over deze Paul van der Lugt. Hij was van 1992 tot 2002 zendermanager bij 3FM en is dus verantwoordelijk voor het beleid dat zorgde voor de gestage daling in de luistercijfers van deze zender. Toen hij daar na 10 jaar weg ging (natuurlijk geheel vrijwillig), was zijn motivatie dat hij niet te lang wilde blijven omdat je anders als bestuurder een te grote stempel op de organisatie zou drukken. Ondertussen zit hij al 15 jaar stevig in het zadel bij RTV Utrecht. En daar krijgt hij ook een vorstelijk salaris voor. 182 duizend euro. HONDERTWEEENTACHTIG DUIZEND EURO! (bron) Dat is veel meer dan onze burgemeester verdiend en veel meer dan een directeur van een stichting die voor 80% afhankelijk is van subsidie zou mogen verdienen. Zelfs raadvragen (bron) zorgden niet voor een verandering. Paul is niet alleen directeur van OUS, maar ook van RTV Utrecht die officieel “stichting samenwerkende publieke omroepen midden Nederland” heet.
Je zou het bijna denken. Maar dit is niet allemaal een vooropgezet plan van meneer Van der Lugt geweest. Toen de regionale zender in 1989 van start ging was 1 van de eisen van de Provinciale Staten dat regionaal (ROSU) en lokaal innig met elkaar zouden samenwerken. Dit resulteerde uiteindelijk in de stichting samenwerkende publieke omroepen midden Nederland.
De twee stichtingen waar Paul directeur van is zijn innig met elkaar verstrengeld. Zoals gezegd heeft OUS geen eigen spullen. In principe zou hun balans dus alleen 1 inkoop-post moeten laten zien en wel voor hun programma’s. Maar dat is niet waar. Op de balans van OUS staat dik 5 ton aan lonen en sociale lasten. Da’s toch knap voor een stichting die geen personeel in dienst heeft. Dit bedrag (2) wordt doorbelast vanuit mama-bedrijf RTV Utrecht. Omdat RTV Utrecht een stichting met ANBI status is, zijn ze verplicht (bron) een aantal dingen op hun site te publiceren. Simpele dingen als het fiscaal nummer (RSIN) of een overzicht van de bestuurssamenstelling is niet te vinden op hun rtvutrecht.nl site. In hun jaarverslag staat alleen meneer Van der Lugt genoemd als bestuurder van RTV Utrecht. Besluit meneer Van der Lugt in zijn eentje wat er in Utrecht op radio en tv komt? Nee. In principe niet. In praktijk wel. Daarover straks meer.
Op de OUS balans staan nog een aantal posten die op zijn minst vreemd zijn. Hoe kun je productielasten hebben (140 duizend euro) zonder personeel? Zelfs de huisvestingslasten van 27 duizend euro zijn discutabel voor een bedrijf dat, op subsidie en 1 bestuurder na, niets heeft. Als we nu gaan kijken naar wat voor programma’s er gemaakt worden speciaal voor de gemeente Utrecht dan is dat aantal 0. Alle lokale programma’s worden gemaakt vanuit lokale initiatieven als Uindewijk. Uindwijk en andere lokale initiatieven als OndiepTV worden vergoed vanuit het Initiatievenfonds en hebben dus niets te maken met OUS behalve dat ze in de praktijk de enige lokale tv maken.
Even een uitstapje. Het mediabudget voor de regionale zenders is in 2017 vastgesteld op 141.5 miljoen. De regionale zender van meneer van der Lugt ontvangt hier 6.5% van, wat neerkomt op 9.3 miljoen. Dit bedrag staat los van investeringen of vervangingen en is alleen bedoeld om content te maken voor regionaal Utrecht. NEGEN MILJOEN.
Wat er in de media komt, wordt in principe gecontroleerd door het PBO, het Programma Beleidsbepalend Orgaan. RTV Utrecht en OUD moeten allebeide zo’n PBO hebben. RTV Utrecht heeft die wel, OUS heeft die niet. De leden van de PBO zijn een goeie mix van diverse Utrechtse instellingen zoals onder andere de HKU, Genootschap Kunstliefde, Entre Femmis, Cosbo, Stichting Het Utrechts Landschap en de Utrechtse Stedelijke Raad van Kerken. Dat het OUS geen eigen PBO heeft is ook niet helemaal neer te leggen bij RTV Utrecht. De regelgeving over een PBO zou worden geregeld in de Beleidscommissie Media Aanbod (BMA). Deze regelgeving is onderdeel van de 2e fase Wetgeving Mediawet en die is nog steeds niet door de Tweede kamer heen. De PBO van RTV Utrecht heeft aangegeven dat zij onvoldoende kennis hebben om hun rol te vervullen (3). RTV Utrecht heeft dus geen goed werkend PBO en zelfs niet eens een hoofdredacteur (bron). In de praktijk is de heer Van der Lugt een alleenheerser.
Tim Schipper (SP): “Ik kijk er niet vaak naar en dat heeft reden”.
De gemeenteraad heeft een commissie met 4 mensen aangesteld om advies te geven over wie de uitzendlicentie voor de lokale omroep zou moeten krijgen. Het besluit in april 2018. Net na de verkiezingen. Het zal dus naar alle waarschijnlijkheid een onderdeel vormen van de coalitieonderhandelingen. Daarom is het wel even leuk om te zien hoe de Utrechtse politiek hier over denkt (bron).
Sander van Waveren (CDA): “Mijn verwachting is dat RTV Utrecht de partij blijft die het uitvoert. Misschien met wat bijsturing op verschillende onderdelen”
Groen Link is daar heel duidelijk over. Ze vinden het een complexe materie en wil ongezien het advies van de commissie overnemen. Hun motivering is dat zelf een mening vormen een belangenverstrengeling kan zijn omdat de beide bedrijven (RTV Utrecht en DUIC) juist de politiek moeten controleren. Piratenpartij Utrecht vindt dit niet correct. Als Groen Links zelf geen besluit wil nemen, dan kun je dit grote besluit niet aan de 4 mensen van de commissie overlaten. Als Groen Links niet een eigen mening wil vormen, dienen ze het aan de bewoners van Utrecht voor te leggen. Kom maar op met een referendum.
Het CDA is blij met RTV Utrecht en wil eigelijk de huidige situatie handhaven.
Marleen Haage (PvdA): Kom maar op met reclame bij RTV Utrecht
De PvdA wil nadenken met het advies van de commissie in hun achterhoofd. Helaas ook met een flinke open beurs want de PvdA wil gaan onderzoeken over de 640.000 euro die nu beschikbaar is voor lokale omroep niet omhoog moet. Ook hier is Piratenpartij Utrecht tegen. Momenteel is er geen verantwoording over de subsidie is RTV Utrecht nu krijgt. Zonder en verantwoording is er niets te zeggen over of het genoeg is. De Piratenpartij Utrecht is groot voorstander van transparantie en wil dat elk bedrijf dat zoveel geld van de Utrechtse belastingbetaler krijgt veel meer specificeert over wat daar mee gebeurt.
Het D66 wil geen enkele bemoeienis hebben met de lokale omroep, maar wil wel sturen dat de lokale omroep meer doet aan de lokale talentenonwikkeling.
Andre van Schie (VVD) : Nieuwe partij niet logisch. RTV Utrecht heeft al de infrastructuur.
De VVD wil helemaal geen geld besteden aan de lokale omroep en ziet het liefst dat deze helemaal zelf kan bedruipen. Daar is Piratenpartij Utrecht het ook niet mee eens. Als we de lokale omroep commercieel maken gaan er teveel commerciële belangen meespelen en gaan uiteindelijk de kijkcijfers belangrijker zijn dan de nieuwswaarde. De VVD is ook kritisch over de samenstelling van de commissie. En daar hebben ze gelijk in. Een van de mensen die in de commissie zit (Fatima Warsame), is namelijk ook verbonden aan FunX. Kan zij werkelijk onafhankelijk besluiten nemen die rechtstreeks het moederbedrijf van haar werkgever raken? Het is opvallend dat toen ze voorgesteld is in de commissie haar werkgever FunX niet genoemd is (4). Piratenpartij Utrecht deelt hier in de zorgen van de VVD.
De ChristenUnie is de enige partij in het huidige raad die vindt dat de gemeente inhoudelijk best wat mag kunnen zeggen over de programma’s van de lokale omroep. Dat is, volgens de Piratenpartij, geen goed plan. De lokale omroep moet onafhankelijk zijn van de Utrechts politiek. De raad heeft al genoeg invloed door het benoemen van de leden van het PBO en moet zich niet inhoudelijk met de lokale programma’s bemoeien.
Piratenpartij Utrecht vindt dat raadsleden hun eigen mening moeten vormen. Met input van de commissie en een flinke bak gezond verstand. Wij zien er naar uit om de discussie aan te gaan.
Vlak voor de kerst hebben RTV Utrecht en LOUS hun definitieve plannen moet inleveren. Piratenpartij Utrecht roept beide partijen op om deze plannen openbaar te maken.
- In 2016: 688.745 euro. 2015: 695.292 euro. Bron Financieel jaarverslag OUS
- 2016: 512 duizend euro Bron: Financieel jaarverslag OUS
- bron: Rapport visitatie commissie, april 2017
- Bijlage 3 bij raadsvergadering. “Leden Externe commissie van deskundigen”
Bovenstaande (en aanverwante) stukken zijn beschikbaar in ons archief.