In opdracht van: Wetenschappelijk Bureau Piratenpartij Utrecht
Auteur: René de Torbal, Eindhoven
Datum: 22-05-2019
Rationale
Met de verkiezingen voor het Europees Parlement 2019 voor de deur, leek het ons interessant om de verkiezingsprogramma’s van de deelnemende partijen te vergelijken op een aspect waar de Piratenpartij belang aan hecht, namelijk intellectuele eigendomsrechten.
Introductie intellectuele eigendomsrechten
Om een begrip te krijgen over de term intellectuele eigendom volgt hieronder een korte uitleg.
Intellectuele eigendomsrechten is een containerbegrip voor verschillende typen van bescherming van voortbrengselen van de menselijke geest. Omdat veel van deze rechten bekend zijn bij het publiek onder de Engelse termen noemen we de Engelse termen hieronder ook. De bekendste intellectuele eigendomsrechten oftewel Intellectual Property Rights (IPRs) zijn octrooirechten (patent rights) en auteursrecht (copyright). Daarnaast kennen we rechten op merken (trademarks), modellen (designs), en kwekersrechten (plant breeders’ rights of plant variety rights). Auteursrecht is het enige recht dat ontstaat zonder dat een registratie bij een instantie nodig is. Voor de overige rechten is meestal een registratie- en een verleningsprocedure vereist. De regels rond auteursrecht zijn wereldwijd ongeveer hetzelfde, maar worden op landniveau in detail geregeld. Patentrecht is ook wereldwijd ongeveer hetzelfde, maar wat beschermd kan worden en procedures kunnen per land op belangrijke details ook verschillen. De World Intellectual Property Organization heeft uniforme regels voor een internationale patentaanvraag. Verder zijn er wereldwijd verschillende regio’s met eigen regels, waaronder de Europese regio onder regie van de Europese Patent Organization (EPO), waaronder 38 Europese landen vallen. Deze EPO regio dient niet verward te worden met de Europese Unie (EU) regio, waar de komende parlementsverkiezingen voor plaatsvinden. De EU is een subset van de EPO regio, met 28 landen (incl. -nu nog- Groot-Brittannië). Het Europees Parlement heeft geen rechtstreekse zeggenschap over de EPO regelgeving en procedures, maar het zal duidelijk zijn dat als de EU een verandering in het patentsysteem wil dit niet zomaar door de EPO regio naast zich neer wordt gelegd, temeer omdat in ieder geval 28 landen van de EPO ook lid zijn van de EU. Een andere Europese Unie organisatie (European Union Intellectual Property Office (EUIPO), regelt uniformiteit in registratie van merken en modellen in de EU. Een equivalent van het EPO voor merken en modellen bestaat niet in de 38 EPO landen.
Soorten intellectuele eigendomsrechten
Sterk vereenvoudigd gesteld hebben patenten betrekking op technische uitvindingen, zoals apparaten, technische (productie)processen, medicijnen en andere chemische stoffen. Copyrights beschermen originele creatieve werken zoals boeken, muziek en films. Een trademark kan gelden op een merk, een logo of een visueel patroon, terwijl onder design een uiterlijk van een product bedoeld wordt met alleen esthetische kenmerken (dus geen technische of functionele kenmerken). Kwekersrechten beschermen een zelf gekweekt nieuw plantenras.
Een uitgebreidere beschrijving kun je vinden op de website van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Na deze begripsbepaling hebben we alle 16 partijprogramma’s (zie onderstaande grafiek voor de deelnemende partijen) doorgenomen en d.m.v. een zoekfunctie (CTRL-F) specifiek naar woorden gezocht die te maken hebben met IPRs. Deze exercitie is reproduceerbaar.
De gebruikte woorden zijn: intellectuele, eigendom, patent, octrooi, merk, model, kweker, database. In het geval van het Engelstalige partijprogramma van de Piratenpartij hebben we de Engelstalige equivalenten gebruikt (intellectual, property, patent, trademark, design, plant variety, database).
Kwantitatieve analyse IPR items in partijprogramma’s.
Referenties naar partijnamen zijn afgekort volgens algemeen gebruik. De nummers voor de partijnamen verwijzen naar de lijstnummers. Er doen 16 partijen mee met de Europese Parlementsverkiezingen 2019 (EP2019). Aan EP2019 nemen drie partijen deel die voor EP2019 samen deelnemen met een andere partij. Van VandeRegio/Piratenpartij hebben wij alleen het Europees partijprogramma van de Piratenpartij onderzocht, van CDA-Europese Volkspartij alleen het CDA partijprogramma, van PvdA/Europese Sociaaldemocraten alleen het PvdA programma en van ChristenUnie SGP alleen dat van ChristenUnie. Daar valt op af te dingen als blijkt dat de partner programma’s bij nader inzien meer aandacht aan IPRs hebben geschonken dan de onderzochte programma’s.
Aangezien alleen de IPR rechten Patent, auteursrecht en kwekersrecht geadresseerd worden in de partijprogramma’s hebben we ons onderzoek beperkt tot deze IPRs. Bij het tellen van het voorkomen van IPR termen, is duidelijk geworden dat 13 van de 16 partijen niet of slechts incidenteel een IPR term gebruiken en daar een kort standpunt over hebben geformuleerd, zonder verdere motivatie. De overige 3 partijen gebruiken meer dan eenmalig IPR termen en onderwerpen en lichten dat ook toe, namelijk de drie partijen PP, GL en PvdD. Wij hebben een score toegekend aan partijen die loopt van 0 tot 3. Een score van 0 betekent dat in geen een zin een IPR term wordt gebruikt. Deze score is objectief. De scores 1 t/m 3 zijn subjectiever, waarbij 1 betekent dat in het partijprogramma slechts éénmaal een IPR term in een zin is gebruikt die zeer gering is toegelicht, 2 betekent dat er meer dan één keer een IPR term in een zin is gebruikt die gemiddeld is toegelicht. Ten slotte betekent een score van 3 dat meer dan één keer een IPR term in een zin is gebruikt die meer dan gemiddeld toegelicht. Het bepalen van een gemiddelde ontstond nadat de resultaten met elkaar werden vergeleken, waarbij sommige scores aangepast zijn in relatie tot dat gemiddelde. Ten slotte hebben we een wegingsfactor toegekend aan de items, waarbij Patenten en Auteursrecht een wegingsfactor 1,5 hebben gekregen en Kwekersrechten een wegingsfactor van 1. De zwaardere weging van patenten en Auteursrechten staat in verhouding tot de mate waarin deze onderwerpen aandacht krijgen in de pers en leven bij publiek en de mate waarin deze innovatie in het algemeen beperken of stimuleren. Daar kan men over twisten en wij nodigen de lezer uit hierop een andere onderbouwde visie te delen. De volledige lijst van partijen die in hun partijprogramma minimaal één zin met een IPR term hebben volgt hieronder, met daarnaast in een grafiek:
15 PP (9)
08 GL (7,5)
09 PvdD (5,5)
01 D66 (1,5)
04 VVD (1,5)
05 SP (1,5)
12 Denk (1,5)
Kwalitatieve analyse IPR items in partijprogramma’s
Wij hebben de partijprogramma’s ook beoordeeld op het relatieve aandeel dat IPR onderwerpen uitmaken van het partijprogramma. Dit is gedaan door een subjective semantische analyse van de gebruikte teksten, het absolute aantal woorden en zinnen dat aan het onderwerp gewijd wordt, de mate van ondersteuning en/of integratie in de onderbouwing van belangrijke programma punten. Als een IPR item zeer beperkt aan de orde komt dan levert dit een score van 1 op. Als sprake is van een terugkerend thema bij meerdere standpunten, dan levert dat een score van 2 op. Als het IPR item als een speerpunt wordt geprofileerd en ook als zodanig tot uiting komt in het programma, dan levert dit een score van 3 op. Wij erkennen dat dit een subjectieve score oplevert. Door deze score te vermenigvuldigen met de andere eveneens subjectieve score “Totaal IPR items inclusief weging” hebben we een relevantiescore gegenereerd. Op basis van deze relevantiescore is een ranking gemaakt, waarbij de eerder genoemde 3 partijen relatief hoog scoren: PP (27), GL (22,5) en PvdD (11). De lijst is als volgt met daarnaast een grafiek.
15 PP (27)
08 GL (22,5)
09 PvdD (11)
01 D66 (3)
04 VVD (3)
05 SP (1,5)
12 Denk (1,5)
Conclusies
Wij hebben op verschillende wijzen de partijprogramma’s met elkaar vergeleken, met en zonder wegingsfactoren, met en zonder kwalitatieve en/of subjectieve analyse en komen tot de conclusie dat voornamelijk 3 partijen substantieel aandacht schenken aan IPRs, te weten Piratenpartij, GroenLinks en Partij voor de Dieren. Piratenpartij scoort op alle vlakken minimaal gelijk of hoger dan andere partijen. Opvallend is bijvoorbeeld, dat in het partijprogramma van de Piratenpartij (Europese versie) rond 480 woorden zijn gewijd aan IPRs van de totaal 9.700 woorden die het partijprogramma bevat, oftewel 5%. Ter vergelijking: Het partijprogramma van de nummer twee, GroenLinks bevat 15.300 woorden, waarvan 340 gewijd aan patenten, oftewel 2% (waarbij GL het woord octrooi gebruikt).
Globaal kan gesteld worden dat de genoemde 3 partijen, maar ook de andere partijen die een IPR item adresseren overeenkomsten vertonen in hun standpunt over patenten, namelijk dat bepaalde beperkende werking van IPRs afgeschaft moet worden. Wij hebben bij geen der partijen pleidooien gevonden voor het versterken of uitbreiden van IPRs.
Wij nodigen geïnteresseerden, deskundigen en/of partijen uit om deze conclusies beargumenteerd te betwisten.
Noch Piratenpartij Nederland, het Wetenschappelijk bureau Piratenpartij Utrecht, VandeRegio of auteur is aansprakelijk voor schade ten gevolge van stemmen op een partij op basis van deze publicatie.
Bronnen:
Links naar partijprogramma EP2019:
01 D66
02 CDA
03 PVV
04 VVD
05 SP
06 PvdA
07 CU
08 GL
09 PvdD
10 50Plus
11 Jezus Leeft
12 DENK
13 De Groenen
14 FvD
16 Volt
Copyright 2019 René de Torbal – Deze publicatie mag zonder vooraf benodigde toestemming, maar met gelijktijdige melding aan en van de auteur, verspreid worden voor niet-commerciële doeleinden met bronvermelding en zonder wijzigingen van de inhoud. In alle andere gevallen geldt het volledige auteursrecht.